Mô hình hóa quan hệ mực nước - lưu lượng tại các trạm thủy văn trên lưu vực sông Đà sử dụng phương pháp xấp xỉ đa thức Chebyshev dạng 1

Chỉ số đề mục

37

Lĩnh vực nghiên cứu

Thuỷ văn; Tài nguyên nước

Dạng tài liệu

Tác giả

Nguyễn Đức Hạnh⁽¹⁾, Nguyễn Tiền Giang, Đặng Trần Đức Minh, Đào Bá Huy, Lê Hữu Minh Quân, Nguyễn Thị Tình

Nhan đề

Mô hình hóa quan hệ mực nước - lưu lượng tại các trạm thủy văn trên lưu vực sông Đà sử dụng phương pháp xấp xỉ đa thức Chebyshev dạng 1

Nhan đề tiếng anh

Modelling Stage-discharge Relationships for Hydrological Stations in the Da River Basin using First-kind Chebyshev Polynomial Approximation

Nguồn trích

Các khoa học Trái đất và Môi trường - Đại học Quốc gia Hà Nội

Năm xuất bản

2023

Số

02

Trang

16-30

ISSN

2615-9279

Từ khóa

Quan hệ lưu lượng - mực nước, Phương pháp Chebyshev, Nước đọng, Bồi xói

Từ khóa tiếng anh

Rating curve, Chebyshev method, Backwater, Da river

Tóm tắt

Lưu lượng nước sông là một yếu tố không thể thiếu trong phân tích, dự báo thủy văn, đánh giá, quy hoạch và quản lý tài nguyên nước. Việc xác định giá trị lưu lượng một cách liên tục thường được dựa trên các đường quan hệ (hay mô hình thực nghiệm) giữa mực nước và lưu lượng phù hợp tại mỗi trạm đo. Đối với các trạm có quan hệ thủy lực phức tạp, ngoài yếu tố mực nước tại tuyến đo lưu lượng, một trong số yếu tố đo đạc khác như mực nước tại một trạm phụ (để tính độ dốc), hay vận tốc thay đổi mực nước tại tuyến đo lưu lượng được thêm vào quá trình tính toán. Bài báo này trình bày kết quả việc áp dụng phương pháp xấp xỉ đa thức Chebyshev dạng 1 trong việc xây dựng các mô hình thực nghiệm cho 3 trạm thủy văn trên lưu vực sông Đà, mỗi trạm có các đặc trưng lưu vực khống chế và các yếu tố ảnh hưởng rất khác nhau. Kết quả phân tích thông qua 5 chỉ số đánh giá (MAE, σ, Pbias, KGE, và MAPE) cho thấy các đa thức Chebyshev rất hiệu quả trong việc xây dựng các mô hình quan hệ mực nước - lưu lượng đơn giản cũng như phức tạp. Phương pháp này hoàn toàn có thể đưa vào sử dụng trong công tác chỉnh biên của ngành thủy văn, tài nguyên nước.

Tóm tắt tiếng anh

Observed discharge time series is essential data for hydrological analysis, streamflow forecasting, as well as water resources planning and management. Estimation of continuous discharge time series is generally based on the curves (or empirical models) that can properly simulate the relationships between water levels (stages) and concurrent water discharges observed at a particular hydrological station. For stations with complex hydraulic conditions, in addition to gauged stages at the discharge gauging section, another variable such as stage measured at an auxiliary station (to calculate the slope) or rate of change in stage is added to the estimation process. This paper presents the results of applying the first-kind Chebyshev polynomial approximation method in constructing rating curves for three hydrological stations in the Da river basin, each having different basin characteristics and various influencing factors. The analysis results using five evaluation indices (MAE, σ, Pbias, KGE, and MAPE) show that the Chebyshev polynomials are highly effective in modelling both simple and complex stage-discharge relationships. The Chebyshev polynomial approximation method is suggested to be used for establishing stage-discharge relationships in hydrometry.

Kí hiệu kho

TTKHCNQG, CTv 175

File toàn văn

Xem toàn văn