Chi Goniothalamus là một trong những chi quan trọng của họ Na (Annonaceae). Trong số các loài thuộc chi Goniothalamus, các nghiên cứu về loài Giác đế miên (Goniothalamus tamirensis) còn hạn chế. Nghiên cứu này mô tả đặc điểm vi phẫu, soi bột, định tính sự có mặt của các nhóm hợp chất hữu cơ có trong thân, lá Giác đế miên và đánh giá hoạt tính kháng viêm in vitro của cao chiết thân và lá loài Giác đế miên. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Loài Giác đế miên (Goniothalamus tamirensis) được thu hái tại Phong Điền, Thừa Thiên Huế vào tháng 8 năm 2024. Nghiên cứu đặc điểm vi học bằng phương pháp hiển vi. Chiết xuất bằng phương pháp Soxhlet với dung môi methanol. Định tính bằng các phản ứng hoá học đặc trưng. Đánh giá hoạt tính kháng viêm in vitro bằng mô hình ức chế sản sinh NO. Kết quả: đã mô tả chi tiết đặc điểm vi phẫu, các đặc điểm bột thân và lá Giác đế miên. Thành phần hóa học của lá và thân Giác đế miên đều có alkaloid, chất béo, steroid, acid hữu cơ và đường khử. Cao chiết lá và thân Giác đế miên thể hiện khả năng kháng viêm thông qua ức chế sản sinh NO với giá trị IC50 lần lượt là 13,24 và 12,65 μg/mL. Kết luận: kết quả nghiên cứu là công bố đầu tiên về đặc điểm thực vật và hoạt tính kháng viêm của cao chiết methanol thân và lá Giác đế miên.

The genus Goniothalamus is one of the important genera of the Annonaceae family. However, research on G. tamirensis remains limited. This study provides a detailed analysis of the botanical c-haracteristics and preliminary phytochemical screening of the stem and leaves of G. tamirensis. Additionally, it evaluates the potential of stem and leaf extracts f-rom this species to inhibit nitric oxide (NO) production in RAW 264.7 cells. Materials and methods: The stems and leaves of G. tamirensis were collected in Phong Dien, Thua Thien Hue, in August 2024. The microscopic c-haracteristics were analyzed using microscopy. Extraction was carried out via the Soxhlet method. The chemical components were identified through specific reactions. The anti-inflammatory activity was assessed using the NO production inhibition assay. Results: The anatomical features and powdered c-haracteristics of the stems and leaves of G. tamirensis have been described. The chemical analysis reveals that both the leaves and stems contain alkaloids, fats, steroids, organic acids and reducing sugars. The extracts f-rom these plant parts exhibit strong anti-inflammatory effects, primarily through the inhibition of NO production. Conclusion: This study is the first to report on the botanical c-haracteristics and anti-inflammatory activity of the methanol extract f-rom the stems and leaves of G. tamirensis.