Đặc điểm sinh học, sinh thái và phòng chống loài rệp sáp giả Rastrococcus chinensis (Hemiptera: Pseudococcidae) hại cây ba kích tím (Morinda officinalis How.)

Chỉ số đề mục

Lĩnh vực nghiên cứu

Cây công nghiệp và cây thuốc

Dạng tài liệu

Tác giả

Trịnh Xuân Hoạt, Lưu Thị Xuyến, Trần Lệ Bích Hồng, Lê Xuân Vị, Lê Thị Tuyết Nhung⁽¹⁾

Nhan đề

Đặc điểm sinh học, sinh thái và phòng chống loài rệp sáp giả Rastrococcus chinensis (Hemiptera: Pseudococcidae) hại cây ba kích tím (Morinda officinalis How.)

Nhan đề tiếng anh

Biological, ecological characteristics, and management of mealybug species Rastrococcus chinensis (Hemiptera: Pseudococcidae) of Indian mulberry (Morinda officinalis How.)

Nguồn trích

Khoa học & Công nghệ Việt Nam

Năm xuất bản

2021

Số

02

Trang

44-48

ISSN

1859 - 4794

Từ khóa

Ba kích tím, Hiệu lực phòng trừ, Rastrococcus chinensis, Rệp sáp giả, Morinda officinalis How

Từ khóa tiếng anh

Efficacy, Indian mulberry, Morinda officinalis How., Mealybug, Rastrococcus chinensis

Tóm tắt

Cây ba kích tím (Morinda officinalis How.) được trồng phổ biến tại một số tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam với mục đích sử dụng làm thuốc. Loài rệp sáp giả Rastrococcus chinensis (Hemiptera Pseudococcidae) được xem là đối tượng gây hại nguy hiểm đối với cây ba kích tím tại Việt Nam. Loài rệp này phát triển và sinh sản thuận lợi ở điều kiện 25o C, nhưng không sinh sản khi nhiệt độ tăng lên mức 30o C. Ở điều kiện nhiệt độ 25o C, vòng đời là 75,19 ngày, tuổi thọ của rệp trưởng thành là 81 ngày, thời gian sống là 110 ngày. Trong khi ở điều kiện nhiệt độ 30o C, tuổi thọ của rệp trưởng thành rút ngắn còn khoảng 26 ngày và không có khả năng sinh sản. Hiệu lực của hỗn hợp hoạt chất azadirachtin + matrine (thuốc Golmec 9EC) đối với loài rệp sáp giả R. chinensis là 73,44% tại thời điểm 7 ngày sau khi phun và hiệu lực kéo dài đến 14 ngày.

Tóm tắt tiếng anh

Indian mulberry (Morinda officinalis How.), locally known as ba kich, is widely planted in many mountainous provinces in Northern Vietnam for medicinal uses. The mealybug species Rastrococcus chinensis (Hemiptera Pseudococcidae) is considered as the most dangerous insect pest forthe Indian mulberry in Vietnam. R. chinensis developed and reproduced normally at 25o C, but did not reproduce when the temperature reached 30o C. At 25o C, the life cycle was 75.19 days, the adult’s lifespan was about 81 days, the longevity was about 110 days. While at 30o C, the adult’s lifespan shortened to about 26 days with no fertility. The efficacy of azadirachtin + matrine (Golmec 9EC) with R. chinensis was 73.44% at 7 days and prolonged until 14 days after treatment.

Kí hiệu kho

TTKHCNQG, CVv 8

File toàn văn

Xem toàn văn

Tài liệu tham khảo

[1] Nguyễn Thị Chắt; Vũ Thị Nga; Trần Thành Tân; Lê Thị Tuyết Nga; Trần Thị Quế Trân; Lê Minh Tâm; Lê Quang Tùng; Nguyễn Thị Hồng Thủy (2005), “Kết quả điều tra thành phần rệp sáp (Coccinea) gây hại cây trồng ở một số tỉnh phía Nam trong các năm 1999-2004”,Kỷ yếu Hội nghị côn trùng học toàn quốc lần thứ 5, Nhà xuất bản Nông nghiệp, tr.19-24.
[2] (2010), Danh lục sinh vật hại trên một số cây trồng và sản phẩm cây trồng sau thu hoạch ở Việt Nam,Nhà xuất bản Nông nghiệp.
[3] Phạm Văn Lầm (1994), “Thành phần rệp sáp hại cây ăn quả có múi đã phát hiện ở Việt Nam”,Tạp chí Bảo vệ Thực vật, 2, tr.10-15.
[4] A.N. Shylesha; M. Mani (2016), Natural enemies of mealybugs,Springer.
[5] M. García Morales; et al. (2016), ScaleNet: A literature-based model of scale insect biology and systematics,Oxford University, DOI: 10.1093/database/ bav118.
[6] Chu Thị Mỹ; Đặng Thị Hà; Đào Thị Kim Nhung; Lê Thị Thu; Hoàng Diệu Linh; Phan Thúy Hiền (2019), “Nghiên cứu tác nhân gây bệnh chết rạp cây con ba kích (Morinda officinalis How.) tại Việt Nam”,Tạp chí Bảo vệ Thực vật, 6, tr.32-39.
[7] Ngô Quang Huy; Mai Văn Quân; Lê Quang Mẫn; Lê Xuân Vị; Dương Thị Nguyên; Lê Đức Trung; Trịnh Xuân Hoạt (2018), “Kết quả giám định và một số đặc điểm của nấm Fusarium fujikuroi Nirenberg gây bệnh vàng lá thối rễ cây ba kích tại Quảng Ninh”,Tạp chí Bảo vệ Thực vật, 5, tr.68-73.
[8] Đặng Thị Hà; Chu Thị Mỹ; Phan Thúy Hiền; Nguyễn Thị Bình; Trần Hữu Khánh Tân (2017), “Nghiên cứu tác nhân gây bệnh héo vàng trên cây ba kích (Morinda officinalis How.”,Tạp chí Bảo vệ Thực vật, 2, tr.9-13.
[9] S.A. Firdousi; T.A. Khan (2015), “Two new fungal diseases of trees of manudevi forest of Jalgaon, district”,Flora and Fauna (Jhansi), 21(2), pp.158-160.
[10] X. Shi; P. Chi (1988), “Indentification of the pathogen causing Wilt disease of the medicinal herb Indian mulberry (Morinda officinalis How.)”,Acta Phytopathol. Sin., 18(3), pp.137-142.
[11] Y.F. Li; et al. (2003), “Inhibition of the oligosacc-harides extracted f-rom Morinda officinalis, a Chinese traditional herbal medicine, on the corticosteron induced apoptosis in PC12 cells”,Life Sci., 72, pp.933-942.
[12] N. Cui; et al. (2013), “Screening the effective components and mechanism of Morinda officinalis on tonifying kidney and noursing Yang”,Chinese Tradit. Patent Med., 35(10), pp.2256-2258.
[13] Đỗ Huy Bích; Đăng Quang Chung; Bùi Xuân Chương; Nguyễn Thuận Dong; Đỗ Trung Đàm; Phạm Văn Hiển; Vũ Ngọc Lộ; Phạm Duy Mai; Phạm Kim Mãn; Đoàn Thị Nhu; Nguyễn Tập; Trần Toàn (2004), Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam,V2, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật.
[14] S.G. Razafimandimbison; et al. (2009), “Molecular phylogenetics and genetic assessment in the tribe Morindeae (Rubiaceae-Rubioideae): how to circumscribe Morinda L. to be monophyletic?”,Mol. Phylogen. Evol., 52, pp.879-886.