Dịch tễ phức tạp của bệnh sán lá gan nhỏ gây bởi loài Opisthorchis viverrini tại miền Trung Việt Nam do xuất hiện thêm cận loài Opisthorchis sp. BD2013 gây bệnh trên vịt

Chỉ số đề mục

Lĩnh vực nghiên cứu

Dịch tễ học thú y

Dạng tài liệu

Tác giả

Đào Thị Hà Thanh⁽¹⁾, Nguyễn Thị Giang Thanh, Lê Thanh Hoà, Nguyễn Thị Bích Thuỷ, Sarah Gabriel, Pierre Dorny

Nhan đề

Dịch tễ phức tạp của bệnh sán lá gan nhỏ gây bởi loài Opisthorchis viverrini tại miền Trung Việt Nam do xuất hiện thêm cận loài Opisthorchis sp. BD2013 gây bệnh trên vịt

Nhan đề tiếng anh

Complicated epidemiology of small liver tape-worm disease caused by Opisthorchis viverrini species in central area, Viet Nam due to occurrence of Opisthorchis sp. BD2013 species caused disease in duck

Nguồn trích

Khoa học Kỹ thuật Thú y

Năm xuất bản

2018

Số

6

Trang

53-59

ISSN

1859-4751

Từ khóa

Dịch tễ học, Sán lá gan, Vật chủ, Vịt

Từ khóa tiếng anh

Epidemiology, Small tape-worm, Opisthorchis. viverrini, Opisthorchis sp BD2013, Host, Duck

Tóm tắt

Chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu điều tra cắt ngang tại vùng dịch tễ tỉnh Bình Định để xác định tỷ lệ nhiễm và các yếu tố nguy cơ của bệnh sán lá gan nhỏ trên cả vật chủ cuối cùng là ngừơi và vịt, và vật chủ trung gian là ốc và cá nước ngọt, đồng thời chúng tôi tiến hành giải trình tự gien ty thể của loài sán lá gan được tìm thấy trên vịt để xác định vị trí di truyền học của loài sán này trên cây phả hệ của họ Opisthorchiidae trong mối quan hệ với các loài Opisthorchis trong họ đã được tìm thấy trước đó. Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ nhiễm bệnh sán lá gan nhỏ (O. viverrini) trong cộng đồng dân cư được điều tra tại tỉnh Bình Định là 11,4 % và tỷ lệ nhiễm bệnh sán lá gan nhỏ (Opisthorchis sp BD 2013) trên vịt là 34,3 %. Hai loài ốc nước ngọt Bithynia siamensis goniomphalos và B. funiculata (Bithyniidae) được xác định là vật chủ trung gian thứ nhất của sán lá gan nhỏ O. viverrini tại Việt Nam và 10 loài cá nước ngọt, chủ yếu thuộc họ Cyrinidae được xác định là vật chủ trung gian thứ 2, trong đó cá diếc Carassius auratus được dùng để làm gỏi cá có tỷ lệ nhiễm ấu trùng sán lá gan nhỏ O. viverrini cao nhất. Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, ấu trùng của cả hai loài sán lá gan nhỏ O. viverrini và Opisthorchis sp BD2013 được tìm thấy trên cùng một vật chủ trung gian thứ nhất là ốc Bithynia funiculata và trên cùng vật chủ trung gian thứ 2 là 3 loài cá nước ngọt có tên Esomus metallicus, Puntius brevis và Rasbora aurotaenia. Kết qủa phân tích hệ gien cho thấy, trên cây phả hệ của hệ gien ty thể (nad1, cob và cox1) Opisthorchis sp BD2013 thể hiện là một loài độc lập và có quan hệ cận loài với O. viverrini. Mặc dù kết quả nghiên cứu hiện tại chưa tìm thấy Opisthorchis sp BD2013 trên người, song việc đồng thời lưu hành hai loài sán lá gan có quan hệ cận loài và chia sẻ cùng vật chủ trung gian ở giai đoạn ấu trùng gây bệnh trong cùng vùng dịch tễ, có nguy cơ làm phức tạp dịch tễ học của bệnh bởi việc giao phối chéo hay chuyển gien có thể xảy ra khi vật chủ cuối cùng nhiễm cùng lúc cả 2 loài sán lá gan có quan hệ cận loài này.

Tóm tắt tiếng anh

The cross sectional studies at the epidemiological area in Binh Dinh province was conducted to define the prevalence and risk factors of the small liver tape-worm disease caused by O. viverrini species in both last hosts, such as human and duck, and the intermediate hosts, such as snail and fish. In addition, the gene sequence in mitochondrial of the identified small liver tape-worms was decoded in order to define the genetic position of this small liver tape-worm species in the phylogenetic tree of the Opisthorchiidae family in relationship with the Opisthorchis species in this family that was identified prior. The studied result showed that the infection rate of human with O. viverrini in the surveyed communities in Binh Dinh province was 11.4% and the infection rate of duck with Opisthorchis sp BD 2013 was 34.3%. The two snail species, such as Bithynia siamensis goniomphalos and B. funiculata were determined to be the first intermediate hosts and 10 fresh water fish species, belonging to Cyprinidae family were determined to be the second intermediate hosts of the small liver tape-worm (O. viverrini) in Viet Nam. Of which, the infection rate of Carassius auratus species with (the raw meat of this fish species was often eaten by the communities in the surveyed region) O. viverrini was highest. Also, the studied result indicated that O. viverrini and Opisthorchis sp BD2013 were identified in the same 1st intermediate host (snail species Bithynia funiculata) and 2nd and 3rd intermediate hosts (fish species Esomus metallicus, Puntius brevis and Rasbora aurotaenia). The result of analysing genes (nad1, cob and cox1) in mitochondrial and phylogenetic tree indicated that Opisthorchis sp BD2013 was an independent small tape-worm species, it related closely to O. viverrini. Although, the Opisthorchis sp BD2013 species was not found in human, but the sympatric distribution and sharing the same intermediate hosts in the same epidemiological area of these small liver tape-worm species indicated that the risk of creating a complicated epidemiology of the small liver tape-worm infection due to crossing and gene transfer between two closely relation small liver tape-worm species may occur in the same last host.

Kí hiệu kho

TTKHCNQG, CVv 65

File toàn văn

Xem toàn văn

Tài liệu tham khảo

[1] Le, T.H., et al. (), Human fascioliasis and the presence of hybrid/introgressed forms of Fasciola hepatica and Fasciola gigantica in Vietnam.,International Journal for Parasitology, 2008. 38(6): p. 725-730
[2] Dao, H.T.T., et al (), Opisthorchis viverrini infection in the snail and fish intermediate hosts in Central Vietnam,Acta Tropica, 2017. 170: p. 120-125.
[3] Kiatsopit, N., et al (), Exceptionally high prevalence of infection of Bithynia siamensis goniomphalos with Opisthorchis viverrini cercariae in different wetlands in Thailand and Lao PDR,The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 2012. 86(3): p. 464-469
[4] Andrews, R.H., P. Sithithaworn, and T.N (), Petney, Opisthorchis viverrini: an underestimated parasite in world health.,Trends Parasitol, 2008. 24(11): p. 497-501.
[5] Yong, T.-S., et al (), High prevalence of Opisthorchis viverrini infection in a riparian population in Takeo Province, Cambodia,The Korean Journal of Parasitology, 2012. 50(2): p. 173
[6] Rangsin, R., et al. (), Incidence and risk factors of Opisthorchis viverrini infections in a rural community in Thailand.,The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 2009. 81(1): p. 152-155.
[7] Forrer, A., et al. (), Spatial distribution of, and risk factors for, Opisthorchis viverrini infection in southern Lao PDR.,PLoS Neglected Tropical Diseases, 2012. 6(2): p. e1481.
[8] Sithithaworn, P., et al. (), The current status of opisthorchiasis and clonorchiasis in the Mekong Basin,Parasitology International, 2012. 61(1): p. 10-16.
[9] Dao, T.T.H., et al. (), Opisthorchis viverrini infections and associated risk factors in a lowland area of Binh Dinh Province, Central Vietnam.,Acta Tropica, 2016. 157: p. 151-157
[10] Dao, T., et al. (), Opisthorchis viverrinilike liver fluke in birds f-rom Vietnam: morphological variability and rDNA/ mtDNA sequence confirmation,Journal of Helminthology, 2014. 88(4): p. 441-446.
[11] Nguyen, V.D. and T.H. Le (), Human infections of fish-borne trematodes in Vietnam: prevalence and molecular specific identification at an endemic commune in Nam Dinh province.,Experimental Parasitology, 2011. 129(4): p. 355-361
[12] (), Review on the epidemiological profile of helminthiases and their control in the Western Pacific region, 1997-2008. 2008, Manila: WHO Regional Office for the Western Pacific,
[13] Sripa, B., et al. (), The tumorigenic liver fluke Opisthorchis viverrini–multiple pathways to cancer,Trends in Parasitology, 2012. 28(10): p. 395-407.