BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
HỆ THỐNG THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Lọc theo danh mục
  • Năm xuất bản
    Xem thêm
  • Lĩnh vực
liên kết website
Lượt truy cập
 Lượt truy cập :  22,622,443
  • Công bố khoa học và công nghệ Việt Nam

Hệ sinh thái và đánh giá nguồn lợi thuỷ sản

Tạ Thị Thủy, Nguyễn Thị Huyền Trang, Phạm Thị Ngọc Diễm, Nguyễn Thị Nga, Trần Đức Hậu(1)

Phân bố ấu trùng, cá con thuộc bộ cá kìm (Beloniformes) ở cửa Ba Lạt, bắc Việt Nam

Distribution of larvae and juveniles of Beloniformes in the Ba Lat estuary, northern Vietnam

Khoa học Nông nghiệp Việt Nam

2022

1

34-46

2588-1299

Cá kìm, Cá con, Ấu trùng, Phân bố, Rừng ngập mặn, Nồng độ muối, Nguồn lợi thủy sản

Beloniformes, Larvae, Distribution, Mangrove forest, Ba Lat estuary

Nguồn lợi thuỷ sản ven bờ có vai trò quan trọng đối với cộng đồng dân cư địa phương. Cửa Ba Lạt là khu vực quan trọng cho các loài thuỷ, hải sản đến cư ngụ, hoặc được coi như là vùng ương dưỡng cho các loài cá. Bộ cá Kìm (Beloniformes) trên thế giới có 283 loài thuộc 6 họ và ở Việt Nam có 30 loài thuộc 3 họ. Nhiều loài xuất hiện ở cửa sông, thậm chí cả nước ngọt, nhưng có rất ít thông tin về giai đoạn sớm. Bài báo này nhằm xác định thành phần loài và phân tích sự phân bố giai đoạn sớm bộ cá Kìm ở cửa sông, rừng ngập mặn. Với 431 mẫu thu được chủ yếu ở giai đoạn ấu trùng muộn, cá con (5,0-174,6mm BL) từ năm 2018 đến 2020 bằng lưới ven bờ tại 19 điểm ở cửa Ba Lạt, sông Hồng đã định loại được 5 loài (Strongylura strongylura, Hyporhamphus limbatus, Hyporhamphus far, Zenarchopterus buffonis và Zenarchopterus sp.). Chúng xuất hiện ở hầu hết các điểm thu mẫu (nhiều loài xuất hiện tại các điểm có nền đáy bùn -cát, cát - bùn và có rừng ngập mặn), chủ yếu vào mùa mưa, trong khoảng nhiệt độ 23,1-31,6C và nồng độ muối 0,1-12,5‰. Xu hướng phân bố khác nhau giữa các loài cho thấy nền đáy, nhiệt độ, nồng độ muối và rừng ngập mặn có thể là những nhân tố quan trọng liên quan đến sự xuất hiện của ấu trùng, cá con thuộc bộ cá Kìm. Đặc biệt, sự xuất hiện của hai loài có số lượng và tần suất cao H. limbatus và Z. buffonis là minh chứng cho sự phân bố của bộ cá Kìm ở giai đoạn sớm ở vùng cửa Ba Lạt. Những thông tin này có vai trò quan trọng đối với công tác bảo tồn, khai thác và nuôi trồng các loài cá thuộc bộ cá Kìm ở Việt Nam.

Coastal fisheries play an important role for local residents. The Ba Lat estuary is a significant area for aquatic organism recruitment or serves as nurseries for many fish species. Beloniformes has 275 species of 6 families in the world and 30 species of 3 families in Vietnam. Many species occur in estuarine habitats, even inhabit freshwater, but little is known about their early stages. The present study aims to provide species composition of larvae and juveniles of this order, and examine their distribution in estuary and mangrove forests. F-rom 431 collected specimens, primarily postflexion larvae and juveniles (5.0-174.6 mm body length) during surveys between 2018 and 2020 using a small seine net at 19 stations along the bank water of the Ba Lat estuary of the Red River, the study identified five species of this order (i.e., Strongylura strongylura, Hyporhamphus limbatus, Hyporhamphus far, Zenarchopterus buffonis and Zenarchopterus sp.). This is the first record of early stages of Beloniformes in the Ba Lat estuary, northern Vietnam. Larvae and juveniles of the Beloniformes appeared at all stations (many were distributed at stations with mudy-sand, sandy-mud bottoms and mangrove forests), mainly in the rainy season, at the mean temperature range of 23.1-31.6C and salinity 0.1-12.5‰. They showed different tendencies in distribution patterns indicating that bottom sediments, water temperature, salinity and mangrove forests were important factors related to the distribution of larvae and juveniles of the Beloniformes in the study site. Especially, occurrences of two abundant species, H. limbatus and Z. buffonis, would have been an evidence for the distribution pattern of early stages of the Beloniformes in the Ba Lat estuary. These findings are valuable for conservation, exploitation and culture of species of this order in Vietnam.

TTKHCNQG, CTv 169

Xem toàn văn
  • [1] Vũ Trung Tạng (2009), Sinh thái học các hệ cửa sông Việt Nam (Khai thác, duy trì và quản lý tài nguyên cho phát triển bền vững),
  • [2] Tran Trung Thanh, Tran Duc Hau, Chu Hoang Nam, Ta Thi Thuy (2018), Habitat segregation of Gerres japonicus and G. limbatus in early stages in the Tien Yen estuary, northern Vietnam,Academia Journal of Biology. 40(4): 133-141.
  • [3] Tran Trung Thanh (2018), Comparision of Early Life Histories of Euryhaline Fishes in Estuaries between Vietnam and Japan,Doctoral Dissertation.
  • [4] Trần Trung Thành, Hà Thị Ngọc & Trần Đức Hậu (2017), Sự xuất hiện ấu trùng, cá con ở vùng nước ven bờ tại cửa sông Sò, tỉnh Nam Định,Tạp chí Sinh học. 39(2): 152-160.
  • [5] Tran Duc Hau, Nguyen Hong Hai & Ha Manh Linh (2021), Length-weight relationship and condition factor of the mudskipper (Periophthalmus modestus) in the Red River delta.,Regional Studies in Marine Science. 46. https://doi.org/10.1016/ j.rsma.2021.101903
  • [6] Trần Đức Hậu, Nguyễn Thị Ánh, Chu Hoàng Nam, Mai Thu Huyền, Nguyễn Hà My & Trần Trung Thành (2019), Thành phần loài và đặc điểm phân bố giống cá bống Pseudogobius (Gobiiformes: Oxudercidae) tại miền Bắc Việt Nam,Tạp chí Khoa học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. 64(10A): 38-47.
  • [7] Tran Duc Hau & Ta Thi Thuy (2016), Dependence of Hainan medaka, Oryzias curvinotus (Nichols & Pope, 1927), on salinity in the Tien Yen estuary of northern Vietnam.,Animal Biology. 66(1): 49-64.
  • [8] Trần Đức Hậu & Tạ Thị Thủy (2014), Phân bố ấu trùng và cá con loài cá vược Lateolabrax sp. ở sông Tiên Yên và Ka Long, Việt Nam,Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ. 30(6S): 137-142.
  • [9] Trần Đức Hậu, Trần Trung Thành, Nguyễn Hà My & Tạ Thị Thủy (2015), Phân bố cá bống chu nơ (Gobiopterus chuno) ở cửa sông Tiên Yên, Quảng Ninh.,Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ. 31(4S): 102-107.
  • [10] Trần Đức Hậu, Nguyễn Hà My & Nguyễn Thị Thịnh (2015), Phân bố ấu trùng và cá con loài cá Đục bạc (Sillago sihama) ở cửa sông Tiên Yên, Quảng Ninh, Việt Nam,Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
  • [11] Tạ Thị Thủy, Hà Mạnh Linh, Nguyễn Hà Linh & Trần Đức Hậu (2017), Vai trò cửa sông Ka Long, tỉnh Quảng Ninh đối với ấu trùng và cá con loài Ambassis vachellii Ric-hardson, 1846,Tạp chí Khoa học, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội.
  • [12] Okiyama, M (2013), An atlas of the early stage fishes in Japan.,
  • [13] Nguyễn Văn Hảo (2005), Cá nước ngọt Việt Nam (Tập 3).,
  • [14] Nguyen Huu Duc, Ngo Thi Mai Huong & Tran Duc Hau (2019), List of fish in the Hong River, Viet Nam.,Proceedings of the First National Conference on Ichthyology in Vietnam
  • [15] Nguyễn Hà My, Chu Hoàng Nam, Nguyễn Xuân Huấn, Trần Trung Thành & Trần Đức Hậu (2021), Thành phần loài và phân bố ấu trùng, cá con bộ cá Kìm (Beloniformes) ở cửa sông Ka Long, tỉnh Quảng Ninh,Tạp chí Khoa học và Công nghệ Nhiệt đới, 23: 28-39.
  • [16] Nguyễn Hà My, Chu Hoàng Nam, Hoàng Thị Thảo & Trần Đức Hậu (2017), Phân bố ấu trùng, cá con bộ cá Bơn (Pleuronectiformes) ở cửa sông Ka Long và Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh,Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ. 33(2S): 26-31.
  • [17] Nguyễn Đình Tạo & Hoàng Thị Thanh Nhàn (2013), Đa dạng sinh học cá vùng cửa sông Ba Lạt và vườn quốc gia Xuân Thủy tỉnh Nam Định.,Hội nghị Khoa học toàn Quốc về Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật lần thứ 5
  • [18] Ngô Thị Thanh Hương, Nguyễn Thị Thanh Huệ, Vũ Thanh Hằng & Ngô Đức Thành (2013), Nghiên cứu ngày bắt đầu mùa mưa trên khu vực Việt Nam thời kỳ 1961-2000,Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ. 29(2S): 72-80
  • [19] Nelson J.S., Grande T.C. & Wilson M.V.H. (2016), Fishes of the world, 15th edition,John Wiley & Sons, Inc., New York. pp. 326-333.
  • [20] Leis J.M. & Trnski T. (1989), The Larvae of IndoPacific shorefishes,
  • [21] Kinoshita I., Fujita S., Takahashi I. & Azuma K (1988), Occurrence of larval and juvenile Japanese snook, Lates japonicus, in the Shimanto estuary,Japanese Journal of Ichthyology. 34: 462-467.
  • [22] Kinoshita I. (1986), Postlarvae and juveniles of silver sea bream, Sparus sarba occurring in the surf zones of Tosa Bay, Japan,Japanese Journal of Ichthyology. 33(1): 7-12
  • [23] Kendall A.W. (ed.) (2011), Identification of eggs and larvae of marine fishes,National Museum of Nature and Science, Tokyo, Japan
  • [24] Kendall A.W.Jr., Ahlstrom E.H. & Moser H.G (1984), Early life history stages of fishes and their c-haracters. In: Moser H.G., Ric-hard W.J., Cohen D.M., Fahay M.P., Kendall, A.W., Ric-hardson S.L. (eds.) Ontogeny and Systematics of Fishes.,American Society of Ichthyologists and Herpetologists. Special Publication. 1: 11-12.
  • [25] Jeyaseelan P.M. (1998), Manual of fish eggs and larvae f-rom Asian mangrove waters, UNESCO, France. 193p,
  • [26] Jackson D.A., Walker S.C. & Poos M.S. (2010), Cluster analysis of fish community data: “new” Tools for determining meaningful groupings of sites and species assemblages,American Fisheries Society Symposium. 73: 503-527
  • [27] Hammer Ø., Harper D.A.T. & Ryan P.D. (2001), PAST: Paleontological statistics software package for education and data analysis. Palaeontologia Electronica. 4: 9.,
  • [28] Hà Mạnh Linh, Trần Đức Hậu, Hoàng Quỳnh Lan (2019), Đặc điểm phân bố của ấu trùng và cá con loài cá sơn Ambassis vachelli tại khu vực cửa sông Ba Lạt và vườn quốc gia Xuân Thủy, tỉnh Nam Định,Kỷ yếu Hội nghị khoa học toàn quốc lần thứ nhất về Ngư học. tr. 135-143
  • [29] Froese R. & Pauly D. (eds.) (2021), FishBase. World Wide Web Electronic Publication,www.fishbase.org (Accessed February 2021).
  • [30] Đào Mạnh Sơn, Nguyễn Dương Thạo & Nguyễn Quang Hùng (2008), Đánh giá tác động môi trường tại các đầm nuôi tôm trong vùng lõi vườn quốc gia Xuân Thủy, Nam Định,Báo cáo kỹ thuật. 72tr. DOI:10.13140/RG.2.1.2851.0245