



- Công bố khoa học và công nghệ Việt Nam
13
Nghiên cứu văn hóa Việt Nam, văn hoá các dân tộc ít người Việt Nam
BB
Nghiên cứu tiết Thường tân và các tiết lễ liên quan
Research on Thuong Tan festival and related festivals
Tạp chí Khoa học Xã hội Việt Nam
2024
12
101-111
1605-2811
Thường tân (嘗新) là lễ tiết tế thần để cảm ơn thần đã ban cho thóc lúa. Khi nông nghiệp còn chiếm vị trí chủ đạo trong nền kinh tế, đây là lễ tiết rất phổ biến trong làng xã. Ghi chép sớm nhất bằng chữ quốc ngữ về Thường tân là một số sách báo đầu thế kỷ XX, và đến gần đây, vẫn có những nghiên cứu đề cập tới lễ tiết này. Tuy nhiên, khi đối chiếu những ghi chép kể trên với các thông tin trong các văn bản tục lệ Hán Nôm, thì thấy có khá nhiều điểm khác biệt. Bài viết này sẽ từ thông tin trong văn bản tục lệ Hán Nôm để nghiên cứu tiết Thường tân và những lễ tiết có liên quan trong lịch sử ở các phương diện: thời điểm tổ chức, mối quan hệ của tên tiết lễ với tháng tổ chức lễ tiết; khái niệm “Thường tân/Thường tiên”, “Cơm mới”, “Xôi mới”, “Trùng thập”; số lần tổ chức lễ tiết trong năm v.v..., nhằm bổ sung cho những ghi chép của người đi trước, giúp người đọc có một cái nhìn hệ thống và xác đáng hơn về lễ tiết này.
Thường Tân (嘗新) is a ceremony to thank the gods for giving rice. When agriculture still occupied a leading position in the economy, it was a very popular ceremony in villages. The earliest records written in the national language about Thường Tân were a number of books and newspapers in the early 20th century, and until recently, there have still been studies mentioning this ceremony. However, when comparing the above-mentioned records with information in Sino-Vietnamese customary documents, we see many discrepancies. This article use information in Sino-Vietnamese customary documents to study Thường Tân festival and other related festivals in the history according to the following aspects: the time of organization, the relationship between the name of the ceremony and the month in which the ceremony takes place; the concepts of "Thường Tân/Thường Tiên", "Cơm Mới", "Xôi Mới", "Trùng Thập"; the number of times the ceremony takes place in a year, etc., to amend the records of predecessors, helping readers have a more accurate and systematic view of this ceremony.
TTKHCNQG, CVt 63