



- Công bố khoa học và công nghệ Việt Nam
13
Nghiên cứu văn hóa Việt Nam, văn hoá các dân tộc ít người Việt Nam
BB
Tình hình xây dựng, trùng tu đình làng xứ Quảng qua các thời kì lịch sử
he construction and restoration of communal houses in the Quang region during historical periods
Khoa học xã hội miền Trung
2024
2
93-104
1859-2635
Bằng phương pháp nghiên cứu của khoa học lịch sử, với nguồn sử liệu chủ yếu là bi kí cùng tài liệu điều tra của Viện Viễn Đông bác cổ Pháp trước năm 1945 và của tác giả những năm gần đây, bài viết nghiên cứu thời điểm hình thành, quá trình xây dựng, tôn tạo đình làng xứ Quảng (Quảng Nam – Đà Nẵng) qua các thời kì lịch sử. Theo đó, muộn nhất là vào giữa thế kỉ 17, đình đã xuất hiện trên vùng đất này. Và từ chỗ chỉ có một số ít đình làng thuở ban đầu, khi các lưu dân Việt đang ngày đêm lo kế sinh nhai trên vùng đất mới còn nhiều gian khó, đến cuối thời Nguyễn, nó gần như phát triển phủ khắp các làng xã, tương tự như vùng đất cội nguồn. Tuy nhiên, giai đoạn từ sau năm 1945 cho đến cuối những năm 1980, trong bối cảnh đất nước có nhiều biến động dữ dội và trải qua những cột mốc có tính bước ngoặt, đình làng xứ Quảng không những ít được trùng tu tân tạo mà còn chịu những tổn thất vô cùng nặng nề. Nhưng bắt đầu những năm 90 của thế kỉ trước, đặc biệt trong khoảng gần hai thập niên trở lại đây, đình xứ Quảng đã thực sự được quan tâm mạnh mẽ, của không chỉ người dân mà cả chính quyền. Nhiều ngôi đình đã mất nay được dựng lại và hàng trăm ngôi đình được trùng tu.
By applying the approach to historical science, with inscriptions and investigative documents of the École Francaise d'Extreme-Orient (E.F.E.O) before 1945 as well as the authors' writings in recent years as main historical sources, the article studies the stages of foundation, construction, and restoration of communal houses in Quảng region (Quảng Nam - Da Nang) during historical periods. Accordingly, by mid-17th century at the latest, communal houses appeared on this land. At first, there were a few communal houses since the Vietnamese immigrants were working hard to make a living in the new land. By the end of the Nguyen Dynasty, they almost appeared in all villages as the land of origin. However, from after 1945 until the late 1980s, in the context of many severe upheavals in Vietnam, Quảng Nam communal houses were not only rarely restored or renovated but also drastically damaged. Nevertheless, since the 1990s of the last century, especially in the past two decades, Quang Nam communal houses have been paid much attention from both local people and the local government. Many lost communal houses have now been rebuilt and hundreds of communal houses have been restored.
TTKHCNQG, CVv 363