Mô hình hóa sự thay đổi sử dụng đất dựa trên lựa chọn đa tiêu chí: trường hợp nghiên cứu ở huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng

Chỉ số đề mục

Lĩnh vực nghiên cứu

Nghiên cứu quy hoạch, phát triển đô thị

Dạng tài liệu

Tác giả

Trương Chí Quang, Nguyễn Thị Kim Loan, Lê Vũ Bằng, Phạm Thanh Vũ⁽¹⁾, Nguyễn Hồng Thảo

Nhan đề

Mô hình hóa sự thay đổi sử dụng đất dựa trên lựa chọn đa tiêu chí: trường hợp nghiên cứu ở huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng

Nhan đề tiếng anh

Modeling land-use changes based on the multi-criteria analysis approach: A case study in Tran De district, Soc Trang province

Nguồn trích

Khoa học (Đại học Cần Thơ)

Năm xuất bản

2021

Số

CĐMT

Trang

115-125

ISSN

1859-2333

Từ khóa

Đánh giá đa tiêu chí, GAMA, Mô hình đa tác tử, Thay đổi sử dụng đất

Từ khóa tiếng anh

Agent-based model, Multicriteria analysis, Land-use change, GAMA, Soc Trang

Tóm tắt

Sự thay đổi hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp đặt ra cho công tác quản lý đất đai nhiều thách thức trong việc đảm bảo thực hiện các kế hoạch sử dụng đất của địa phương. Bài viết nhằm xây dựng mô hình mô phỏng sự thay đổi sử dụng đất dưới tác động của các yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường. Phương pháp xây dựng mô hình dựa trên tiếp cận mô hình hóa đa tác tử (agent-based modeling) trên phần mềm GAMA. Trong đó quá trình ra quyết định sử dụng đất dựa trên phân tích đa tiêu chí với các tiêu chí chính bao gồm gồm tỷ lệ kiểu sử dụng đất ở các ô lân cận, thích nghi đất đai, lợi nhuận và mức độ thuận lợi khi chuyển từ kiểu hiện tại sang loại khác. Dữ liệu đầu vào để mô phỏng là bản đồ sử dụng đất các năm 2010, 2015 và 2020 của huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng. Kết quả nghiên cứu đã xây dựng được mô hình mô phỏng sự thay đổi sử dụng đất nông nghiệp và đã được hiệu chỉnh bản đồ sử dụng đất năm 2015 (với Kappa = 0,71). Mô hình đã được kiểm chứng với bản đồ sử dụng đất năm 2020 với tỷ lệ sai số mô phỏng (nRMSE) là 5,2%. Kết quả mô phỏng cho thấy đất lúa có xu hướng chuyển đổi sang đất trồng lúa - rau màu, chuyên màu, cây ăn quả lâu năm để thích ứng với điều kiện khí hậu năm 2030. Từ kết quả nghiên cứu đã cho thấy mô hình là một công cụ hiệu quả giúp người quản lý đất đai và nông dân xây dựng kế hoạch sử dụng đất.

Tóm tắt tiếng anh

Changes in using agricultural land pose challenges for land managers in terms of ensuring the implementation of local land-use plans. The paper aims to build a land-use change model for simulating land-use changes under the impacts of socio-economic and environmental factors. The model was built based on Agent-based modeling approach using GAMA software. In which the land-use decision-making process is based on the multi-criteria selection that the main factors were land suitability, land convertibility, land-use situation of neighbors, and profitability of land-use patterns. The input data for simulation were the land-use maps in 2010, 2015 and 2020 of Tran De district, Soc Trang province. A new model was built and has been calibrated using land-use map in 2015 (with Kappa = 0.71). The model has been verified with the land use map in 2020 with the simulation error percentage, nRMSE, which was 5.2%. The simulated results showed that rice land tends to change to rice-vegetable, specialized crops and perennial fruit trees to respond to climate in 2030. The case study showed that the model is an essential tool for helping land managers and farmers to build adaptive land-use plans.

Kí hiệu kho

TTKHCNQG, CVv 403

File toàn văn

Xem toàn văn