Mô tả đặc tính hình thái và sinh học của một số dòng lúa cỏ phổ biến vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Chỉ số đề mục

68

Lĩnh vực nghiên cứu

Cây lương thực và cây thực phẩm

Dạng tài liệu

Tác giả

Nguyễn Thế Cường, Đồng Thanh Liêm⁽¹⁾, Viên Phúc Đạt, Nguyễn Văn Tuấn Anh, Hồ Lệ Thi

Nhan đề

Mô tả đặc tính hình thái và sinh học của một số dòng lúa cỏ phổ biến vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Nhan đề tiếng anh

Morphology and biological c-haracteristics of some popular weedy rices in the Mekong delta of Vietnam

Nguồn trích

Khoa học & công nghệ Việt Nam

Năm xuất bản

2023

Số

02B

Trang

33 - 40

ISSN

1859-4794

Từ khóa

Cỏ dại, Dịch hại trên lúa, Hình thái, Lúa cỏ, Lúa đỏ, Thâm canh, Chất lượng

Từ khóa tiếng anh

Morphology, Red rice, Rice pests, Weeds, Weedy rice

Tóm tắt

Xu hướng thâm canh tăng vụ, cơ giới hóa, sử dụng giống kém chất lượng và chuyển đổi biện pháp canh tác lúa từ phương pháp cấy sang sạ thẳng nhằm đáp ứng an ninh lương thực và xuất khẩu là những nguyên nhân làm lây lan dịch hại lúa cỏ (Oryza sativa f. spontanea) ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) trong những năm gần đây. Nghiên cứu và khảo sát các đặc tính nông học, hình thái, sinh lý giúp nhận dạng, phân tích và phân biệt lúa cỏ trên thực tế đồng ruộng là việc làm hết sức cấp thiết. Trong tổng số 28 dòng lúa cỏ được trồng, chọn lọc và quan sát từ 248 mẫu lúa cỏ thu thập tại các vùng sản xuất lúa chính ở ĐBSCL, có 12 dòng lúa cỏ với những đặc điểm hình thái và sinh học khác biệt nhau, có thể phân biệt giữa các dòng lúa cỏ và lúa trồng như: thời gian sinh trưởng, chiều cao cây, màu sắc và hình dạng lá, màu sắc và dạng thân, hạt có râu/đuôi, màu sắc vỏ trấu, chiều dài hạt, màu vỏ lụa. Những đặc điểm chính này có thể được sử dụng để phân biệt và nhận dạng các dòng lúa cỏ với các giống lúa trồng ở những giai đoạn sinh trưởng khác nhau trên đồng ruộng. Tuy nhiên, có một số dòng lúa cỏ có những đặc điểm hình thái và sinh học quan trọng tương tự lúa trồng như: thời gian sinh trưởng ngắn hoặc tương đương, chiều cao cây thấp hơn hoặc tương đương, có màu vỏ trấu và dạng hạt giống nhau. Những dòng lúa cỏ này sẽ rất khó phân biệt trên đồng ruộng dẫn đến có khả năng trở nên phổ biến và khó kiểm soát trong sản xuất lúa ở ĐBSCL.

Tóm tắt tiếng anh

The growing trend of cropping intensification, mechanisation, the use of poor-quality rice seeds, and the shift in rice cultivation methods f-rom transplanting to direct sowing to meet food security and export demand are causes of the emergence and spread of weedy rice (Oryza sativa f. spontanea) in the Mekong delta in recent years. Therefore, it is necessary to study the agronomic, morphological, and physiological c-haracteristics of collected weedy rice lines to help identify, analyse, and distinguish weedy rice in the rice field. Out of a total of 28 weedy rice lines planted, se-lected, and observed f-rom 248 weedy rice samples collected in the main rice production areas in the Mekong delta, there are 12 weedy rice lines with one or more morphological and biological c-haracteristics that can distinguish among them and with cultivated rice varieties, such as growing duration, plant height, leaf colour and shape, stem colour and shape, awn or without awn, husk colour, seed length, grain colour. These key c-haracteristics can be used to distinguish and identify weedy rice lines f-rom rice varieties grown at different growth stages in the field. However, some weedy rice lines are sharing major morphological features with the cultivated rice variety such as short or similar growing duration, shorter or similar height, similar husk colour, seed shape. Those weedy rice lines are not easy to identify and eliminate on the rice field, leading to the possibility of becoming widespread and difficult to control in rice production in the Mekong delta.

Kí hiệu kho

TTKHCNQG, CVv 8

File toàn văn

Xem toàn văn

Tài liệu tham khảo

[1] M. Reagon (2011), The long and the short of it: SD1 polymorphism and the evolution of growth trait divergence in U.S. weedy rice.,Molecular Ecology, 20(18), pp.3743-3756.
[2] Z.P. Hussain (2010), Morphological study of the relationships between weedy rice accessions (Oryza sativa complex) and commercial rice.,Trop. Life Sci. Res., 21(2), pp.27-40.
[3] (2013), Standard Evaluation System of Rice.,
[4] Duong Van Chin (1999), Weedy Rice Situation in Vietnam.,FAO Global Report on Red Rice Control, pp.27-40.
[5] Duong Van Chin (1995), Weed management in direct-seeded rice in Vietnam” Weed Control Under Direct Seeded Rice.,International Symposium on Weed Control under Direct Seeded Rice.
[6] L.H. Ziska (2015), An Emerging Constraint to Global Rice Production.,Academic Press.
[7] P. Prathepha (2009), Seed morphological traits and genotypic diversity of weedy rice (Oryza sativa f. spontanea) populations found in the Thai Hom Mali rice fields of north-eastern Thailand.,Weed Biology and Management, 9(1), pp.1-9.
[8] S. Nadir (2017), Weedy rice in sustainable rice production - A review.,Agronomy for Sustainable Development, 37(5), DOI: 10.1007/s13593- 017-0456-4.