NghiNghiNghiNghiến gân gân gân gân ba (n ba (n ba (n ba (n ba (n ba (Excentrodendron tonkinensis) là cây gà cây gà cây gà cây gà cây gà cây gà cây gỗ lớn có giá trn có giá trn có giá trn có giá trn có giá trn có giá trn có giá trn có giá trn có giá trn có giá tr ị kinh tkinh tkinh tkinh tkinh tkinh tế cao, thân gcao, thân gcao, thân gcao, thân gcao, thân gcao, thân gcao, thân gcao, thân gcao, thân gcao, thân gcao, thân gỗ dùng trong xây dng trong xây dng trong xây dng trong xây d ng trong xây dng trong xây dng trong xây dng trong xây dng trong xây dng trong xây dng trong xây dng trong xây dng trong xây dựng, chng, chng, chng, chng, chng, chế bi ến cn cn các sc sc sản phn phn phn phẩm đ m đ m đ ồ gia dgia dgia dgia dgia dụng cao ng cao ng cao ng cao ng cao ng cao ng cao cấp, đ p, đ p, đ p, đ ồ th ủ công mcông mcông mcông mcông mcông mỹ ngh ệ. Than trThan trThan trThan trThan trThan tr ắng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sng (Binchotan) sản xun xun xun xuất t t từ cành Nghinh Nghinh Nghinh Nghinh Nghinh Nghinh Nghiến gân ba lgân ba lgân ba lgân ba lgân ba lgân ba lgân ba lgân ba là một trong nht trong nht trong nh t trong nht trong nht trong nht trong nht trong nht trong những long long long long loại than ci than ci than ci than ci than ci than ci than ci than có gi á tr ị xu ất kht kht kht khẩu cao. u cao. u cao. u cao. u cao. u cao. u cao. Tuy có khu phân bố rộng, nhưng bị khai thác rất mạnh ngay cả tại các khu bảo tồn thiên nhiên hay rừng quốc gia, số cá thể trưởng thành đã bị chặt phá chiếm hơn 70%. Vì vậy, loài này đang đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng ngoài thiên nhiên và cần được bảo tồn để phát triển trở lại. Trong nghiên cứu này, trình tự DNA mã vạch của các gen rbcL, trnH-psbA và ITS đã được sử dụng để đánh giá khả năng giám định loài Nghiến gân ba tại một số địa điểm thuộc tỉnh Thái Nguyên. Trình tự các gen rbcL và trnH-psbA có mức độ tương đồng rất cao (100%) ở tất cả 20 mẫu Nghiến gân ba nghiên cứu, còn trình tự gen ITS cho thấy sự sai khác tại 20 vị trí nucleotide tương ứng với 7 nhóm trình tự của các mẫu. Cả ba trình tự đều cho thấy khả năng giám định loài tương đối cao (từ 99,38% đến 100%) và theo thứ tự sắp xếp như sau: trnH-psbA > rbcL > ITS. Trình tự nucleotide của các DNA mã vạch này ở loài Nghiến gân ba đã được đăng ký thành công trên GenBank và là cơ sở dữ liệu DNA để ứng dụng trong công tác giám định loài này tại Việt Nam.

Excentrodendron tonkinensis is a valuable, large tree with significant economic potential. Its timber is prized for construction and high-end furniture production, and handicrafts. White charcoal (Binchotan) produced from its branches is a highly valued export. Despite its wide distribution, E. tonkinensis is heavily exploited, even within protected areas like nature reserves and national forests. Over 70% of mature individuals have been felled. Consequently, it faces a high risk of extinction in the wild and requires urgent conservation efforts. In this study, three commonly used DNA barcoding markers, rbcL, trnH-psbA, and ITS, were evaluated for their ability to identify E. tonkinensis samples, collected in some districts of Thainguyen province. The rbcL and trnH-psbA sequences exhibited high levels of similarity (100%) among all 20 samples analyzed. In contrast, the ITS sequence revealed variation at 20 nucleotide positions, separating the samples into seven distinct groups. All three DAN barcodes demonstrated strong species identification capabilities, with success rates ranging from 99.38% to 100% as they were ranked in order of identification efficacy as follows: trnH-psbA > rbcL > ITS. The nucleotide sequences of these three DNA barcoding for E. tonkinensis have been successfully deposited on GenBank, providing a valuable genetic resource for species identification and conservation efforts in Vietnam.