Nghiên cứu này nhằm phân tích định lượng vai trò tương đối của tính không đồng nhất về điều kiện môi trường sống và phát tán giới hạn đối với sự đa dạng loài trong quần xã rừng lá rộng thường xanh tại khu vực Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Dữ liệu nghiên cứu bao gồm phân bố không gian của 4.007 cây cá lẻ, đại diện cho 118 loài cây gỗ, phân bố trong ô nghiên cứu rộng 4 ha. Để so sánh các cơ chế duy trì sự đa dạng loài, nghiên cứu đã áp dụng 4 mô hình lý thuyết bao gồm Poisson đồng nhất, Poisson không đồng nhất, Thomas đồng nhất và Thomas không đồng nhất, nhằm kiểm tra ảnh hưởng của các quá trình ngẫu nhiên (phát tán giới hạn), lọc môi trường (tính không đồng nhất của môi trường sống) và sự tương tác giữa các quá trình này đối với sự thay đổi thành phần loài theo diện tích (mISAR). Kết quả cho thấy cả lọc môi trường và phát tán giới hạn đều có sự ảnh hưởng nhất định đến mISAR. Mô phỏng từ các mô hình lý thuyết chỉ ra rằng sự kết hợp của tính không đồng nhất về điều kiện môi trường sống và phát tán giới hạn cung cấp lời giải thích tốt hơn cho mISAR so với ảnh hưởng của từng yếu tố riêng lẻ. Bên cạnh đó, kết quả mô phỏng quá trình Cox cho thấy lọc môi trường ảnh hưởng mạnh hơn so với phát tán giới hạn đến sự đa dạng loài. Tuy nhiên, cả hai yếu tố này đều đóng vai trò quan trọng trong sự chung sống của các loài cây gỗ trong rừng lá rộng thường xanh ở rừng phòng hộ Tân Phú, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai.

The current study quantitatively assessed the contributions of habitat heterogeneity and dispersal limitation to species diversity within an evergreen broadleaved forest in the Tan Phu area of Dong Nai province, Southern Vietnam. We used data on the spatial distributions of 4,007 individuals representing 118 woody species within a 4-ha study plot. To investigate the ecological mechanisms influencing species diversity, we employed four null models: homogeneous Poisson, inhomogeneous Poisson, homogeneous Thomas, and inhomogeneous Thomas processes. These null models were utilized to evaluate the effects of dispersal limitation, habitat heterogeneity, and their interactions on the individual species-area relationship (mISAR). Our findings indicated that both habitat heterogeneity and dispersal limitation significantly affected the mISAR models. Simulations based on the four null models suggested that the interplay between habitat heterogeneity and dispersal limitation provided a more comprehensive explanation for mISAR than either factor alone. Furthermore, Cox process simulations demonstrated that habitat heterogeneity had a more pronounced influence compared to dispersal limitation. Nonetheless, both mechanisms were essential for the coexistence of tree species within the studied evergreen broadleaved forest.