Nhiều nghiên cứu cho thấy kiểm định và bảo đảm chất lượng giáo dục đại học đạt được số lượng lớn các kết quả liên quan đến chất lượng chương trình đào tạo, chất lượng cơ sở giáo dục đại học và góp phần làm tăng các bài trên tạp chí khoa học quốc tế và tạp chí khoa học trong nước. Nhưng ít nghiên cứu lý thuyết khoa học về những vấn đề này. Do vậy, bài viết áp dụng lý thuyết hệ thống, lý thuyết lãnh đạo hướng dẫn, lý thuyết bureaucracy (nhiệm sở) và phương pháp phân tích nội dung tài liệu để làm sáng tỏ vai trò quyết định của nhà giáo đối với chất lượng, hiệu quả giáo dục đại học ở Việt Nam. Nghiên cứu này phát hiện thấy những khái niệm cơ bản, quan trọng bậc nhất như “chất lượng giáo dục” và “tiêu chuẩn chất lượng giáo dục”, “chất lượng giáo dục đại học” và “tiêu chuẩn chất lượng giáo dục đại học” chưa được giải thích. Một số quy định của Luật giáo dục, như quy định về vai trò quyết định của nhà giáo trong bảo đảm chất lượng giáo dục và quyền tự chủ trong học thuật được thực hiện thiếu đầy đủ. Do vậy, giải pháp được đề xuất là, một mặt, làm rõ và thực hiện đúng, đầy đủ quy định pháp luật về “bảo đảm chất lượng giáo dục” và quyền tự chủ trong học thuật, “tự do học thuật” một cách có hiệu quả, không lãng phí. Mặt khác, cần chú trọng thực hiện giải pháp quản trị, kiểm định, bảo đảm, nâng cao “hiệu quả giáo dục” được hiểu là giải pháp làm tăng tối đa các lợi ích của giáo dục và làm giảm tối thiểu các chi phí.

Many studies show that accreditation and education quality assurance achieve a large number of results relating to the quality of training programs, the quality of higher education institutions and contribute to the increase of international publications and domestic publications. But little scientific theoretical research has been done on these matters. Therefore, the article applies system theory, instructional leadership theory, bureaucracy theory and method of content analysis to clarify the decisive role of educators in the quality and effectiveness of education and training in Vietnam. This study founded that the basic and most important concepts such as "education quality" and "education quality standards", "tertiary education quality" and "tertiary education quality standards" have not been explained. Some provisions of the education law, such as regulations on the decisive role of educator in ensuring the education quality and on academic autonomy, are inadequately implemented. Therefore, the proposed solution is, on the one hand, to clarify and fully implement the legal provisions on "education quality", academic autonomy, “academic freedom” in effective ways without lavish. On the other hand, it is necessary to focus on implementing solutions to govern, manage, accredit, ensure and improve "education efficiency" which is understood as a solution that maximizes the benefits of education and minimizes its physical, financial and human costs.