Dưới tác động của biến đổi khí hậu trong những năm qua đã làm biến đổi hình thái cửa sông như sự dịch chuyển vị trí cửa sông bởi quá trình sạt lở và bồi tụ, điển hình tại Cửa Đại sông Trà Khúc tỉnh Quảng Ngãi. Để theo dõi diễn biến đó, nghiên cứu thực hiện xây dựng công cụ có khả năng phân tách mặt nước và xác định vùng sạt lở, bồi tụ tại cửa sông bằng chuỗi ảnh Landsat từ những năm 1988 đến năm 2024 với sự hỗ trợ của ngôn ngữ lập trình Python và phần mềm ArcGIS Pro. Kết quả thực nghiệm cho thấy công cụ được xây dựng giúp xử lý tự động và nhanh chóng trong công tác xử lý, phân tích chiết tách mặt nước và đánh giá biến động (sạt lở, bồi tụ) hình thái cửa sông. Điển hình áp dụng tại Cửa Đại sông Trà Khúc cho thấy hình thái cửa sông thay đổi phức tạp bị thu hẹp dần trong giai đoạn 2001-2010 và đỉnh điểm vào năm 2005 với độ rộng còn 112,6 m do sự dịch chuyển cửa sông bởi quá trình bồi tụ hai bên bờ. Nhưng bắt đầu thời điểm 2016 cửa sông có dấu hiệu mở rộng và tiếp diễn qua các thời điểm còn lại với cửa sông rộng nhất vào thời điểm 2024 đạt 976,7 m do xuất hiện quá trình sạt lở bởi công tác nạo vét luồng trên sông và tác động của dòng chảy vào mùa lũ. Bên cạnh đó, hình thái cửa sông còn được thể hiện qua sự biến đổi mặt cắt tại bờ trong và bờ ngoài Cửa Đại với giá trị biến động dương có nghĩa cửa sông được bồi tụ và ngược lại giá trị biến động âm là bờ bị sạt lở. Qua đó cho thấy công cụ được xây dựng khá hiệu quả trong công tác theo dõi hình thái cửa sông và làm tiền đề để giám sát nhanh chóng, liên lục diễn biến sạt lở, bồi tụ tại các khu vực ven biển bằng tư liệu ảnh viễn thám.

The impact of climate change in recent years has changed the morphology of river mouths such as the displacement of river mouths due to erosion and deposition, typically at the Tra Khuc river estuary in Quang Ngai province. To monitor this development, the study has developed a tool capable of separating water surfaces and determining erosion and deposition areas at river mouths using Landsat image series from 1988 to 2024 with the support of Python programming language and ArcGIS Pro software. Experimental results show that the developed tool helps to automatically and quickly process, analyze and extract water surfaces and evaluate changes (erosion, deposition) in river mouth morphology. Typically applied at the Cua Dai estuary on Tra Khuc river shows that the estuary morphology changed complexly, gradually narrowing in the period 2001-2010 and peaking in 2005 with a width of 112.6 m due to the displacement of the estuary by the process of sedimentation on both banks. However, starting in 2016, the estuary showed signs of widening and continued through the remaining periods with the widest estuary in 2024 reaching 976.7 m due to the appearance of erosion caused by dredging work on the river and the impact of the flow during the flood season. In addition, the morphology of the estuary is also shown through the cross-sectional changes at the inner and outer banks of Cua Dai with a positive change value meaning that the estuary is accreted and vice versa, a negative change value means that the bank is eroded. The tool is quite effective in monitoring the morphology of the estuary and is a premise for rapid and continuous monitoring of erosion and accretion in coastal areas using remote sensing images.