Cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20, để vượt qua nỗi thốngkhổ của thời kỳ thuộc địa, nhiều vận động tôn giáo cứu thế nổilên ở Nam Bộ, trong đó có Minh Đức Nho giáo Đại đạo(MĐNGĐĐ), một hiện tượng tích hợp triết lý Phật giáo, Đạogiáo, tôn giáo dân gian và Cao Đài giáo trên nền tảng Nho giáo.Bài viết sử dụng tài liệu điền dã, áp dụng lý thuyết đặc thù lịchsử và giao lưu - tiếp biến văn hóa để phân tích bối cảnh hìnhthành, phát triển hiện tượng tôn giáo này trong phối cảnh vănhóa Nam Bộ, từ đó phân tích đặc điểm niềm tin, cấu trúc tôngiáo và tổ chức sinh hoạt tôn giáo của MĐNGĐĐ qua ba cơ sởthờ tự Khổng Tử Thánh Điện tại tỉnh Trà Vinh. Nghiên cứutrường hợp MĐNGĐĐ ở Trà Vinh có thể giúp tiếp cận tìm hiểuquá trình lịch sử tư tưởng - xã hội Nam Bộ thời cận hiện đạicũng như quy luật phát triển của tư tưởng - triết lý dân gian địaphương.